Günümüzde evcil hayvanlarımızla birliğimiz arttıkça hastalıkları da çoğalmış durumda. Bu hastalıklardan birisi de Kedi Enfeksiyoz Peritoniti yaygın bilinen adıyla fip hastalığı, kedilerde viral olan bir hastalıktır. Feline İnfektious Peritonitis adının ilk üç harfiyle anılmaktadır.
Kedi sahiplerini korkutan bu virüsün, asıl nedeni koronavirüs temelli olmasıyla birlikte bu tip koronavirüs, insanlarda Covid-19 hastalığına neden olan koronavirüsten farklıdır. Islak ve kuru olarak ikiye ayrılan fip hastalığı ilerlemeye müsaittir ve maalesef hayati tehlike taşıyabilir. Genellikle 2 yaşından küçük ve 13 yaşından büyük evcil ve vahşi kedilerde görülür. Ağırlıklı olarak ise genç kedilerde görünmesi daha olağandır.
Fip Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Ortak mama-su kabı ve kum ile temas halinde taşıyıcı kedi sağlıklı kediye virüsü bulaştırabilir. Birden çok kedinin aynı ortamda yaşadığı alanlarda virüsün yayılma hızı daha fazladır. Fip kediler arasında vücut sıvıları (tükürük, burun akıntıları, idrar vb.) ile bulaşabilmektedir. Taşıyıcı kedinin sağlıklı kediyle temasından kaçınılmalıdır veya tamamen engellenmelidir, ortamın hijyenine ve kedilerimizin aşılama programına dikkat edilmelidir. Bu gibi sebepleri maddeler halinde sıralamamız gerekirse ;
- Sağlıklı kedilerin taşıyıcı kediyle direk teması,
- Sağlıklı kedinin taşıyıcı kedinin eşyaları ile teması,
- Sağlıklı kedinin barınak, bakım evi gibi birçok kedinin bulunduğu ortama girmesi,
- Sağlıklı kedinin bağışıklık sisteminin baskılanması gibi durumlarda risk faktörleri artmaktadır.
Risk faktörlerinin artmasının ardından, virüs konakçı kedinin bağırsak mukoza hücrelerine yerleşerek burada çoğalmaya başlar. Kedilerimizin;
- Stres,
- Bağışıklık sisteminin baskılanması,
- Kortizon kullanımı (ilaç kullanımı),
- Operasyon veya tedavi sonrası virüsün mutasyona uğraması durumunda hastalık belirtileri de şekillenmeye başlar.
Kedilerde Fip Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde viral hastalık olan fip hastalığı genellikle genç kedilerde görünmektedir. Kedilerde fip hastalığının belirtileri şu şekilde sıralabilir:
- Ateş: Kedilerin normal vücut sıcaklığı ortalaması 38-39 derece olması normal olarak kabul edilmektedir. Fakat kedinizin fip hastalığı var ise bu sıcaklık 40 derece ve üstüne çıkabilmektedir.
- Vücutta Olağanın Dışında Sıvı Birikimi
- İştah Kaybı: Fip hastalığına sahip kedilerde iştah azalması ve tamamen yemekten kesilme durumları görülebilmektedir.
- Ağırlık Kaybı: Fip hastalığına sahip kedilerde iştah azalması ve halsizlikle birlikte gözle görülebilir ve hızlı denilebilecek şekilde ağırlık kaybı görülmesi olağandır.
- Depresyon ve Stres: Fip hastalığına sahip kedilerde depresyon oluşabilmektedir. Hareketsizlik, sürekli uyku hali ve ilgi kaybı gibi belirtiler göstermesi mümkün olmaktadır.
- Solunum Problemleri: Fip hastalığına sahip olan kedilerde solunum problemleri yaşanmaktadır. Öksürmeler, nefes darlıkları ve hırıltılar görülebilmektedir.
- Karın Boşluğunda Sıvı Birikimi: Fip hastalığı karın bölgesinde sıvı birikimine sebep olmaktadır. Bu durum karında ve karın bölgesinde belirgin şişlikler ve sertlikler gibi belirtiler sergileyebilmektedir.
- Göz ve Burun Akıntısı: Fip hastalığına sahip olan kedilerde göz ve burun akıntısı görünebilmektedir.
- Görme Yetisinde Eksilme
- Doku Reaksiyonları
Bu gibi belirtilere sahip kedi gördüğünüz takdirde veterinerinize başvurmanızı öneririz.
Kedilerde Fip Virüsü Teşhisi Nasıl Belirlenir?
Klinik belirtileri, tam kan sayımı, organ değerleri profili ve göğüs ya da karın boşluğundan alınan sıvı analizi gibi tetkiklerle belirlenir. Röntgen, ultrason gibi ileri görüntüleme yöntemleri kanıyı sağlamlaştırmaya yarar.
Feline infektiyöz peritonit (FIP) bir kedi hastalığıdır ve genellikle kedilerde karaciğer, dalak ve omentumda biriken sıvı ile birlikte karaciğer ve böbrek yetmezliği gibi belirtilerle kendini gösterir. FIP virüsü, kedilerde kronik bir hastalık olarak ortaya çıkar ve genellikle iyileşmez.
FIP teşhisi, klinik belirtiler ve laboratuvar testleri kullanılarak yapılır. Klinik belirtiler arasında şişmiş omentum (belly), ateş, kilo kaybı, iştahsızlık, ciltte morluklar, gözde şişmeler ve idrar yolu enfeksiyonları gibi belirtiler bulunur. Ancak, bu belirtiler başka birçok hastalıkta da görülebilir, bu yüzden teşhis için laboratuvar testleri gereklidir.
Laboratuvar testleri arasında en yaygın olarak kullanılanlar şunlardır:
- Enzimli immünoassay (ELISA) testi: Bu test, FIP virüsünün antijenlerini (proteinlerini) tespit etmek için kullanılır.
- Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi: Bu test, FIP virüsünün DNA’sını tespit etmek için kullanılır.
- Biyopsi: Bu test, omentum veya karaciğer gibi organlardan alınan bir parça üzerinde mikroskopik inceleme yapılmasıdır. Bu inceleme FIP virüsünün varlığını doğrulamak için kullanılır.
Teşhis edilen kedi için genellikle destekleyici tedavi rejimi kullanılır. FIP genellikle iyileşmez, ancak tedavi veya önleyici yollarla kedinin yaşam kalitesi arttırılabilir.
Fip Tedavisi Nasıl Yapılır?
Uzun zamandır yapılamaz diye kabul edilen Fip tedavisi çeşitli antiviral ilaçlarla piyasada bulunmaktadır. Şu an için uzun dönemli etkileri hakkında kafalarda soru işareti bırakmakta olsa da kalıcı tedavisi kesin olarak kanıtlanamamaktadır ve üzerinde çalışmalar devam etmektedir. Bunun dahilinde veteriner hekimler kedinin durumuna göre en uygun tedaviyi tespit edip ona göre bir yol izlemektedir. 7/24 veteriner klinikleri bu durumda kaldığınız durumda sizler için acil tedavi konusunda yardımcı olacaktır.
Fip tedavisi için ve hastalığı hafifletmek için ise şu yollar bulunmaktadır:
- İlaç Tedavisi
- Diyet
- Doğal Tedavi Yöntemleri
İlaç Tedavisi
Fip tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar kesin çözüm olmamakla beraber, gelişen teknolojiyle birlikte ilaçlar hastalığa karşı olan gücünü gittikçe artırmaktadır.
Fip hastalığı için kullanılan ilaçlar arasında, antiviral ilaçlar, kortikosteroidler ve immünosupresif ilaçlar yer almaktadır. Antiviral ilaçların fip hastalığının çoğalmasını engellemektedir. Kortikosteroidler ve immünosupresif ilaçlar ise hastalığın semptomlarını hafifletmek için kullanılır.
Diyet
Fip hastalığı olan kediler, diyetler ile birlikte semptomlarını hafifletebilmektedir. Kedilerin fip hastalığı sürecinde iştahsız olmaları olağandır ve bu durumda yüksek kalorili ve besleyici gıdalar tercih edilmelidir. Aynı zamanda fip hastalığına sahip kedilerde sıvı alımı oldukça önemlidir. Sıvı alımlarının artması ile birlikte böbrek fonksiyonları desteklenebilmektedir.
Doğal Tedavi Yöntemleri
Fip hastalığı için doğal tedavi yöntemleri de mevcut olmaktadır. İmmün sistemini destekleyen ve yardımcı olan besinler, bitkisel takviyeler ile fip hastalığına tedavi olabilirsiniz. Fakat bu madde de aynı diğer maddelerdeki gibi dikkatli olmanız gerekmektedir. Kesin bir tedavi kanıtı olmamakta beraber doğal tedavi yöntemlerinin yan etkileri olabilmektedir.
Fip Hastalığı Nasıl Önlenir?
Fip hastalığı genellikle önlenememektedir, ancak bazı önleyici yollar da bulunmaktadır. Bunlar arasında:
- Sağlıklı bir beslenme: Kedilerin sağlıklı ve dengeli bir diyetle beslenmeleri, vücut sistemlerinin iyi çalışmasını ve virüslere karşı daha dayanıklı olmalarını sağlar.
- Virüs bulaşını önlemek: FIP virüsü en sık kedi-kedi teması yoluyla bulaşır. Kedilerinizi evde tutmak veya kapalı bir ortamda tutmak, virüsün bulaşmasını azaltabilir.
- Aşı: Bazı araştırmacılar, belirli aşıların kullanılmasının FIP’nin önlenmesine yardımcı olabileceğini keşfettiler. Ancak, bu aşının etkililiği hala tartışmalıdır ve araştırma devam etmektedir. Kedinizi FIP aşısı yaptırmak için potansiyel fayda hakkında veterinerinizle konuşun.
- Kedi topluluklarını azaltmak: Kedileri evde tek başına tutmak veya az sayıda kedi yetiştirmek, virüs bulaşma olasılığını azaltır.
- Kedilerin sağlık durumlarını izlemek: Kedilerinizin düzenli olarak veterinara baktırılması, sağlık sorunlarının erken tespit edilmesini ve önlenmesini sağlar.
FIP virüsü konusunda çok az bilinmekte ve bilinen önleyici yollar genellikle yeterli değildir. Bu nedenle, FIP teşhisi konmuş bir kedi için genellikle destekleyici tedavi rejimi kullanılır. Kedinin yaşam kalitesini arttırmak ve semptomları azaltmak amacıyla, uygun tedavi ve bakım önemlidir.